HEREMIETEN (kluizenaars) en PELGRIMS
KLUIZENAARS
De Kluizenaars, links, zijn figuren die zich afzonderen van de wereld en ergens eenzaam in een sjoffele hut of grot gaan wonen. Sommigen vonden ook onderdak in hele kleine aanbouwseltjes naast een kerk. Zie onderaan links in gele cirkel. Dit waren stenen kluizen naast de St.-Niklaaskerk in Gent. Op het einde van de 19de eeuw werden de grotere huizen aan de voorkant van de kerk gesloopt. De vroegere kluizen bleven bewaard en werden arbeiderswoningen(tjes). Later in de 20ste eeuw werden deze gebruikt als winkeltjes, voornamelijk voor souvenirs (heilige beeldjes, prenten, nepjuwelen...)
In 1960 begon men aan een nieuwe restauratie van de kerk, pas 32 jaar later (1992) ging de kerk gedeeltelijk weer open. Maar de volledige restauratie is voorzien tegen 2018
Stuk voor stuk gingen ook de kluizen tegen de grond, het laatste in 1994
Achter de groep kluizenaars zien we twee vrouwen. Hun kledij is kleurrijker dan dat van de mannelijke kluizenaars. De linkse vrouw zou Maria Magdalena zijn. De vrouw die naast Maria, de moeder van Jezus en Johannes de Evangelist bij de kruisiging aanwezig was volgens één van de evangelisten. Maria Magdalena is nogal een omstreden figuur. Voor de ene is ze een zuster van Jezus, voor de andere zijn vrouw, voor nog anderen gewoon ook een apostel, een paus in de 16de eeuw bestempelde haar als een vrouw van lichte zeden en dit is lang zo gebleven voor de kerk
Sommigen beweren ook dat op het werk van da Vinci de figuur naast Jezus niet de jongste apostel Johannes is, maar Maria Magdalena.("Het laatste avondmaal" in de Santa Maria Delle Grazia in Milaan) (een "fresco" al secco, dus niet in natte gips zoals een fresco wordt gemaakt, maar op een droge muur) Dit is volledig in tegenspraak met notities van da Vinci zelf en het zou verwonderlijk zijn indien Johannes er niet was bij geweest!
Een nogal hardnekkige legende (en in hoe meer boeken dit beschreven wordt, hoe "echter" het lijkt (Lincoln, Dan Brown, Hammer...) verhaalt dat Maria Magdalena werd verbannen en op een stuurloos bootje werd gezet (geen zeilen, geen roeispanen) Ze zou dan gestrand zijn in Marseille en zo verder Frankrijk zijn ingetrokken. Ze zou uiteindelijk een onderkomen gevonden hebben in een grot nabij Sainte-Baume en als kluizenares verder hebben geleefd. "Bewijs" hiervoor is een kerkje in Rennes-le-Chateau dat volledig aan haar is gewijd en waar haar relieken worden bewaard. (Sainte-Baume en Rennes-le-Chateau liggen wel een kleine 400km uit elkaar in Zuid-Frankrijk) Zij zou op deze wijze de Arma Christi in Frankrijk hebben verstopt (ik kan me voorstellen dat diegenen die haar op dat bootje gezet hebben zich niet afvroegen wat ze met die zware balk zou doen?)
De Armi Christi is zoiets als de Heilige Graal, maar waar men bij de Heilige Graal denkt aan de kelk met bloed zou de Armi Christi bestaan uit de zaken waar Jezus als laatste mee in aanraking kwam = de bovenste balk van het kruis, de spijkers, het plaatje INRI, de lans)
Als "bewijs" is het maar magertjes, ik denk ook niet dat Sint-Niklaas van Myra (later sinterklaas) ooit in de Sint-Niklaaskerk is geweest, of Sint-Bavo in het Sint-Baafs of Sint-Pieter in de Sint-Pieterskerk, om er maar enkele te noemen in Gent
Het figuurtje lijkt in elk geval een beetje op het figuur van da Vinci en ook op een detail uit het werk van Giovanni Bellini ("Madonna met kind en twee Heiligen" (waarbij één van de heiligen Maria Magdalena is). Het werk werd in 1490 geschilderd, de fresco van 1495 tot 1498)
Dat het Maria Magdalena zou zijn op het werk van Van Eyck kan, ze wordt op meerdere schilderijen afgebeeld met een kruik in de hand (waarin de olie zat waarmee het lichaam van Jezus werd ingesmeerd)
PELGRIMS
Wat hier vooral opvalt is het reuzenfiguur in rode mantel die meer dan een kwart van het paneel vult
Een legende gaat over een reus, Christoffel de Cynocefaal (met hondenkop), dit was een reus, maar stierf in 250 nC.
Een andere legende verhaalt van ene Reprobus die zo arrogant was dat hij zijn diensten alleen wilde aanbieden aan het allerhoogste gezag. Eerst trad hij in dienst bij de koning, die echter bang bleek te zijn voor de keizer. Hij trad in dienst bij de keizer, maar die was bang voor de duivel. Toen bood hij zijn diensten aan aan de duivel. De duivel was echter bang voor Christus en Reprobus besloot Christus te gaan dienen
Dat deed hij, op advies van een kluizenaar, door mensen op zijn brede rug een rivier over te dragen. Op zekere dag moest hij een klein kind de rivier over tillen. Terwijl hij daarmee bezig was werd het kind echter zwaarder en zwaarder, totdat Reprobus bijna bezweek en tot zijn schouders in het water stond. Toen openbaarde het kind zich als Christus en doopte Reprobus in de rivier. Zijn doopnaam werd Christoffel, Christusdrager
Hiernaast een ets van Dürer en een afbeelding van Christoffel met hondenkop
Nu, naast patroonheilige van alles en nog wat is hij ook de patroonheilige van de reizigers, menigeen hebben zo'n beeldje in de auto hangen, misschien staat hij zelfs op jouw fietsbel (als je dat al hebt natuurlijk!)
Geopende panelen 4
Details over architectonische details in het werk vind je hier.
De Aanbidding van het Lam Gods
